الکل طبی و الکل صنعتی
با افزایش ناگهانی تقاضا برای الکل و کمیاب شدن الکل طبی یا همان اتانول درپی شیوع گسترده ویروس کووید 19(کرونا)، اهمیت شناخت این الکل وآگاهی از تفاوت های آن با دیگر انواع الکل (بخصوص الکل بسیار سمی و کشنده متانول) دوچندان شده است. بدین ترتیب در این مطلب سعی بر آن شده است تا تفاوت های الکل طبی و الکل صنعتی تعریف و بازگو گردد.
الکل طبی (اتانول)
منظور از الکل طبی، الکل اتیلیک با نام های تجاری اتانول یا اتیل الکل یا الکل میوه با فرمول شیمیایی C2H5OH با بوی خاص و خاصیت آتش گیری می باشد. این الکل بدون سمیت است و در صنایع آرایشی بهداشتی و خوراکی( نوشیدنی های الکلی) به کار می رود.
اتانول از تخمیر قند و نشاسته بوسیله مخمر به دست می آید. در تمامی کشورها صنایع الکل سازی برای تولید اتانول از روش تخمیر استفاده می کنند بدین صورت که از مواد غذایی مثل چغندر قند، نیشکر، غلات (ذرت) و یا خود شکر و نشاسته قندهای ساده تر مانند گلوکز را استخراج میکنند( به روش حرارت دادن و یا انحلال در آب گرم) سپس محلول بدست آمده از قندهای ساده تر را مخمر می زنند و در محیطی گرم و بدون اکسیژن قرار می دهند. در نتیجه طی یک واکنش بی هوازی مواد قندی به کمک مخمرها به اتانول و گاز دی اکسید کربن تبدیل می شوند.
کاربرد اتانول:
اتانول در صنایع پزشکی، داروسازی، آرایشی بهداشتی و نیز در صنایع غذایی استفاده می گردد. این الکل برای ضد عفونی سطوح و نیز ضدعفونی پوست دست به کار می رود. تماس اتانول تا یک دقیقه با سطوح می تواند تمامی میکروب ها، باکتری ها و ویروس های پوشش دار مانند کرونا و غیر پوشش دار را از بین ببرد. البته برای ضدعفونی باید این الکل را تا 70 درصد رقیق نمود. (کمتر از این مقدار غلظت خاصیت ضد عفونی ندارد.)
الکل صنعتی (متانول)
الکل صنعتی می تواند مخلوطی از اتانول با دیگر الکل ها مانند متانول باشد. معمولا به الکل صنعتی رنگ دهنده قرمز و یا زرد هم اضافه می کنند. الکل صنعتی به دلیل دارابودن متانول بسیار سمی و کشنده است. متانول حتی از طریق پوست بدن جذب می شود و موجب ناراحتی های بسیاری در بدن از جمله اختلالات کبدی و کلیوی و یا عوارض مغزی می گردد. نوشیدن متانول منجر به مرگ و یا کوری می گردد.
متانول یا متیل الکل با فرمول شیمیایی حاصل واکنش گاز کونوکسید کربن و هیدروژن در حضور کاتالیزور است. تولید متانول بدلیل نیاز به دما و فشار بالا صرفا در محیط های صنعتی مجهز قابل تولید هستند. روشی دیگر برای تولید متانول تقطیر چوب است به همین دلیل به متانول الکل چوب نیز گفته می شود.
کاربرد متانول:
متانول در صنایع به عنوان سوخت و حلال به کار می رود. بدلیل سمیت بالا به هیچ وجه قابل کاربرد در صنایع آرایشی بهداشتی و غذایی نمی باشد.
نکته: متانول برای ضد عفونی سطوح و از بین بردن ویروس ها و باکتری ها نامناسب است.
نکته مهم: متانول و اتانول هردو بی رنگ هستند و از طریق بو نیز قابل شناسایی و تمایز نیستند.
یک راه تشخیص متانول و اتانول:
شعله کوچکی روی الکل روشن کنید. شعله متانول یا الکل صنعتی در قسمت تحتانی آبی رنگ و در قسمت فوقانی زرد و نارنجی رنگ است. اما شعله اتانول یا الکل طبی کاملا و یکدست به رنگ آبی می باشد.
نحوه ی عملکرد اتانول در از بین بردن میکروارگانیسم ها:
برخی از انواع ویروس ها مانند ویروس کرونا پوشش دار هستند. این ویروس ها ساختار لیپیدی دارند که لایه ای ازچربی آنرا احاطه کرده است. برای ازبین بردن این ویروس ها باید غشای چربی دور ویروس را نابود کرد. اتانول 70 درصد یا الکل طبی، آب و صابون و محلول رقیق آب ژاول برای ضدعفونی و از بین بردن این ویروس مرگبار بسیار مناسب است. هرچند که بررسی مطالعات و تحقیقات بیانگر اینست که اتانول نسبت به آب و صابون در کاهش آلودگی میکروبی موثرتر است لذا برای مراکز درمانی اتانول بکار می رود.